Sosyal medya fırtınası bu kez Gazete Duvar’ın “Cumartesi İnsanları davası 21 Eylül'e ertelendi” haberinin başlığına takıldı. “Cumartesi Anneleri” yerine “Cumartesi İnsanları” olarak tanımlamanın yanlış olduğunu savunanlar tepki gösterdiler.
Gazete Duvar, eleştirilerin ardından başlıktaki ifadeyi “Cumartesi Anneleri/İnsanları” olarak değiştirdi. Tartışmalar sürerken ben de gazete yönetimine sordum haberdeki bu tanımlamayı. Yayın Kurulu, “Tanım üzerindeki tartışmanın, kaybedilen yakınlarını aradığı için yargılanan 46 Cumartesi Annesi/İnsanı'nın davasının ve yıllardır yürütülen mücadelenin önüne geçmemesi” dileğinde bulunarak özetle şu bilgiyi verdi:
“Başlıkta kullanılan “Cumartesi İnsanları” ifadesi, yalnızca gazetemizce değil, kaybedilen yakınlarını arayan Cumartesi Anneleri’nin de eyleme katılanların tamamını anlatmak için kullandığı bir ifadedir. Yeni de değildir; İstiklal Caddesi'ndeki oturma eylemleri başladığı yıllardan beri kullanılmaktadır. Geçmişte de hem Gazete Duvar hem de başka gazeteler tarafından kullanılmıştır.”
Bunun üzerine eski haberleri taradım. Gerçekten geçmişte Gazete Duvar’ın yanısıra Evrensel ve Bianet’te de zaman zaman “Cumartesi İnsanları” başlıklarıyla haberler yapılmıştı. Gazete Duvar’ın “Cumartesi İnsanları davası: Kardeşim kaybedilmiş ben nasıl vazgeçeyim?” (25 Mart 2021), Bianet’in “Cumartesi İnsanları’na 700 Hafta davası” (23 Kasım 2020), Evrensel’in “Cumartesi İnsanları: Artık yeter adalet istiyoruz” (11 Kasım 2007) haberleri somut örnekler.
BirGün gazetesi ise 29 Aralık 2015’teki “Cumartesi Anneleri: Çocuklar öldürülürken uyuma Türkiye” haberinde olduğu gibi o yıllardan itibaren başlıkta “Cumartesi Anneleri”, haberin içinde de “Cumartesi Anneleri/İnsanları” tanımını kullanmış.
İnsan Hakları Derneği açıklamalarında da başlıkta “Cumartesi Anneleri”, metnin içinde “Cumartesi Anneleri/İnsanları” adlandırmasına yer veriliyor.
Bu somut veriler, Gazete Duvar’ın haberde “Cumartesi İnsanları” adlandırmasına yer vermesinin yanlış olmadığını gösteriyor. Hatta yanlış olmadığı gibi, “Cumartesi İnsanları”nın hak haberciliği yapan medyada -sürekli olmasa da- yıllardır kullanılagelen bir tanım olduğu da anlaşılıyor.
Hem böylece bu süreci bilmeyen insanların, araştırmaya da gerek görmeden Gazete Duvar’a suçlayan ifadelerle tepki göstermelerinin haksızlık olduğu da ortaya çıkıyor. Kaldı ki, Gazete Duvar, “Cumartesi Anneleri”nin eylemlerine, yargılanmalarına yakın ilgi gösteren ender medya kuruluşlarından biri…
“Cumartesi Anneleri”nin açıklaması
Nitekim “Anneleri/İnsanları” tartışmasının uzaması üzerine “Cumartesi Anneleri” de bir açıklama yaparak, 27 Mayıs 1995’te “Kayıplarımızı istiyoruz” diye Galatasaray meydanına ilk çıktıklarında kendilerini “Cumartesi İnsanları” olarak adlandırdıklarını hatırlattılar. Yine de medyanın kendilerine “Arjantin’deki Plaza de Mayo Anneleri’nden hareketle 'Cumartesi Anneleri' dediğini” vurguladılar. Açıklamada, Gazete Duvar’ın haberiyle ilgili tartışmadan duydukları üzüntüyü de dile getirdiler:
“Dilerdik ki, Galatasaray Meydanı’nın bize yasaklanması ve hakkımızda açılan davanın hukuksuzluğu ile gündeme gelelim. Tartışma yürütenlerin iyi niyetinden şüphe duymuyoruz ama taleplerimizi kamuoyuna taşıyan bir gazetenin bizim üzerimizden eleştirilmesine de gönlümüz razı değil. Herkesin yaşadığımız hukuksuzlukları daha çok gündeme getirerek sesimize ses katmasını diliyoruz.”
“Cumartesi Anneleri”nin bu açıklaması, Gazete Duvar’ın “Cumartesi İnsanları” diye yazmasının yanlış olmadığını teyit ediyor. Ancak kayıp yakınlarını arayan bu insanların açıklaması da “Cumartesi İnsanları” adını yapılmış. Gazete Duvar da bu açıklamayı, “Cumartesi Anneleri’nden ‘Cumartesi İnsanları’ açıklaması” başlığıyla haber yapmış.
Açıklamanın yapıldığı sosyal medya hesabı da “Cumartesi Anneleri” başlığıyla açılmış, profilde de “Cumartesi Anneleri’nin resmi hesabıdır” bilgisi veriliyor.
Gazete Duvar’ın haberine konu olan Galatasaray Meydanı’ndaki 700. hafta eylemine yapılan polis saldırısında gözaltına alınan 46 kişi için açılan davanın duruşması öncesinde adliye önünde açılan pankartın altında da “Cumartesi Anneleri – İnsan Hakları Derneği” yazıyor.
Karışıklığı gidermenin yolu
Bu da her ne kadar kendilerine “Cumartesi İnsanları” adını verseler de “Cumartesi Anneleri” olarak tanımlanmayı kabullendiklerini, kendilerinin de bunu kullandıklarını gösteriyor. Medyada ve kamuoyunda böyle tanınmalarını iyice içselleştirmişler. Gerçekten de medyada yaygın olarak “Cumartesi Anneleri” deniliyor ve toplumda böyle tanınıyorlar.
Durum böyleyken Gazete Duvar’ın haber başlığında “Cumartesi insanları” yazılmasının kafa karıştırması da doğal. Düşünün duruşma öncesi “Cumartesi Anneleri” olarak fotoğraf vermişler, açıklamalar öyle ama duruşma sonrası yapılan haberin başlığında “Cumartesi İnsanları” …
Karışıklığı gidermenin yolu, adalet arayan bu insanların açıklamalarında kendi yaptıkları gibi haber başlıklarında da yine “Cumartesi Anneleri”ni kullanmaya devam etmek, haberlerin içinde ise “Cumartesi Anneleri/İnsanları” olarak yazmak.
Yeni bir iletişim sorunu yaşamamaları için Gazete Duvar editörlerine önerim bu.
Faruk BİLDİRİCİ/ Gazete Duvar / 25 Mart 2022
