Epeydir dikkatimi çekiyordu “tane” sözcüğünün yanlış kullanımı. Silvan’daki saldırıda 13 askerin “şehit” olmasının ardından bu konuyu yazmak farz oldu.
Çünkü başta hükümet yetkilileri olmak üzere birçok devlet adamı, siyasi ve uzman, Silvan’daki saldırıdan söz ederken “13 tane şehit” dedi. Şehitleri “tane” ile saymak yanlışına düştüler yani.
Bir kere “tane” sözcüğü insanlar için kullanılmaz. Cansız varlıklar için kullanılan ve sayı belirten bir sözcüktür. Hem “adet” anlamındadır bu sözcük, hem de bazı bitkilerin tohumunu ifade eder.
Bu konuyu dil uzmanı bir isme, Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel’e sordum. Özel de “tane”nin yanlış kullanımının yaygın olduğu kanısındaydı:
“Evet, ‘13 tane şehit’ denmez; çünkü kaç şehit olduğu, ‘13 sayısıyla’ belirtilmektedir. Aynı biçimde ‘Üç tane kadın geldi; Beş tane çocuk...’ gibi anlatımlar doğru değildir.
‘Tane’ sözcüğü, canlılar için kullanılmadığı gibi, cansızlar için de her zaman kullanılmaz. Örneğin ‘Az önce beş tane araba geçti’ yerine, ‘Az önce beş araba geçti’ deriz. ‘Kırlarda bir tane bile çiçek yoktu’ gibi (Nezihe Meriç’ten bu tümce), kullanımlar yaygındır.”
Yeni Çağ gazetesi yazarı Mustafa Önder de geçen gün “Türk, Türkçe konuşandır” başlıklı yazısında “tane” yanlışına değindi: “Bir muhabir de ‘7 tane terörist öldürüldü’ diyor! Tane sözcüğünün nerede kullanılacağını bilmeyen bir muhabir!”
Sanırım bu örnekler, yeterince açıklıyor, “tane” sözcüğünün insanlar için kullanılmayacağını…
