TÜRKİYE FUTBOLUNDA İLKLERİN ADAMI
Beşiktaş şampiyonluk yolunda, Mustafa Denizli de hedefe kilitlenmiş durumda. Dış dünyaya kapılarını kapatan Denizli, kariyerinin en önemli dönemeçlerinden birinde. O nedenle de kendisiyle konuşamadım. Ben de arşiv taraması yapıp, onu tanıyanlarla konuşarak portresini yazdım. Geri dönüşleri ve iniş çıkışları olan, standart dışı hayatından satırbaşlarını aktardım sizlere. Yaşam öyküsünden sıkı bir film senaryosu çıkabileceğini de söylemeliyim.
FATİH TERİM İLE HEYECANLI YARIŞI
Türkiye’de futbol dünyasının lordlarından biri o. Çok az futbol adamına bu kadar övgü dolu sıfat layık görüldü. “En iyi sol ayak” ile başladı, “Fenerbahçe’yi şampiyon yapan ilk yerli antrenör” ve "Milli Takıma Avrupa’da ilk çeyrek final oynatan" antrenör" noktasına geldi. Şimdi de “Türkiye’de üç büyükleri şampiyonluğa taşıyan ilk teknik direktör” ünvanını alma peşinde. Üstelik -beklenmeyen bir şanssızlık olmazsa- bu apoleti takmasına sadece iki adım kaldı. Bir yazıda denildiği gibi, “Apoletleri umursamayan” bir antrenör o. Futboldan, Altay’dan ayrılalı neredeyse 30 yıla yaklaşıyor, o hâlâ sorulduğunda kendisine “Büyük Altay’ın Büyük Mustafası” sıfatını uygun buluyor. Apoletler değilse bile başarıların peşinde koşmayı seviyor. Çünkü tam bir başarı tutkunu. İşte bu özelliği de onu Türkiye’de futbolun “İmparator”u olarak anılan Fatih Terim ile benzeştiriyor. Öyle ki, aralarında gizliden gizliye bir yarış yaşanıyor. Adı konmamış ama futbol dünyasını izleyen herkesin ilgiyle, heyecanla izlediği bir yarış bu. Fatih Terim, Adana Demirspor’da futbola başladı, Galatasaray’a transfer oldu ve Milli Takımda oynadı. Mustafa Denizli de Altay’da ve ardından Galatasaray ve Milli Takım’da forma giydi. 1983’te Galatasaray’da birlikte futbol oynadılar. Her ikisi kariyerlerinin ikinci döneminde daha büyük şöhrete, daha büyük paraya ve ünvana kavuştu. İkisinin de özgüvenleri hayli yüksek. İkisi de hırs küpü. İkisi de üç büyüklere şampiyonluk kupaları armağan etmekle kalmadı, Milli Takımı çalıştırdılar ve yurt dışına açıldılar. Son dönemde Denizli’nin yarışta geride kaldığı söyleniyordu, şimdi atağa kalktı. Onun Beşiktaş’ı şampiyon yaptıktan sonraki hedefi bile şimdiden belli; Avrupa Şampiyonluğu. Çünkü Fatih Terim’in 2000’deki UEFA şampiyonluğuna gıpta etmişti!
Denizli, bu noktaya gelene kadar epeyce zikzak çizdi. Galatasaray’ı şampiyonluğa taşıyıp ve Şampiyon Kulüpler Kupasında yarı final oynatıp, Milli Takım’ı yönettikten sonra kalkıp Alman ikinci lig takımı Alemannia Aachen’a giderek şaşırttı. Türkiye’ye döndüğünde Galatasaray’ın ardından Kocaelispor’u çalıştırması, 2001’de de Fenerbahçe’yi şampiyon yapan bir teknik adam olarak ikinci ligdeki Manisaspor’a geçmesi futbol dünyasında çok yadırgandı. Neredeyse her başarının ardından bir iniş yaşayan Denizli, sonra da İran’a giderek iki sezon orada takım çalıştırdı. Futbol yorumcularının asıl ezberlerini bozan davranışı İran’a gitmesinden çok, geçen sezon bir karmaşa yaşayan Beşiktaş’ın başına dönüşü oldu. İran’a gidişine "iş kazası" diyenler, dönüşüne de destek vermedi!
Kimi de onun bu iniş çıkışlı çizgisini “Sıfırdan başlamayı ve risk almayı sever. Hatta kariyerinin zirvesindeyken bile yapabilir bunu” diye değerlendirdi. Tabii bu bugünden geriye bakarak yapılan bir değerlendirme. Muhtemelen o günleri yaşarken kendisi böyle hissetmiyordu, bu kadar kolay teşhis de koyamıyordu kariyer grafiğine. Zira "Çok bıçak, hançer yedim. Ama kendimi tekrar yenileyip, yaralarımı kapatabiliyorum" diyen de o.
HAYALİ: BEŞİKTAŞ ÇOCUKLUK ÖZLEMİ
Futbola, İzmir takımı olan Altay’da başladı. 17 yıl boyunca da orada top koşturdu. Altay, hem yuvasıydı onun hem de asıl gönül verdiği Beşiktaş gibi siyah beyaz renkleri taşıyan takımı. Bütün arkadaşları da bilirdi beş yaşından itibaren Beşiktaşlı olduğunu. Beşiktaş’a gitmesini söyleyip dururlardı her fırsatta. Fakat kısmet olmadı Beşiktaş’da futbol oynamak. 1983’te Galatasaray’a transfer oldu. Ama mutlu olamadı. Galatasaray camiasındaki Beşiktaşlıydı! O sezon sonunda da futbola veda etti. Teknik direktörlüğe başladıktan sonra da uzun yıllar Beşiktaş ile yolları kesişemedi. O nedenle 2009’da takımının başına geçtiğinde derin bir nefes aldı, nihayet der gibi dile getirdi içinden geçenleri: Beşiktaş ile buluşmamız geç kalan bir buluşma oldu.”
HAYATININ YOL AYRIMI: MAHALLE MAÇINDA KEŞFEDİLDİ
10 yaşındayken en büyük hayali, Çeşme Gençlik’te oynamaktı. İlk defa Seferihisar’la Çeşme’nin Kurtuluş günü nedeniyle yapılan özel maçta forma giydi. Hayatını değiştiren, 1964’te arkadaşlarıyla sokakta top oynarken Ege Üniversitesi Kulak Burun Boğaz Bölümü Başkanı Prof. Dr. Orhan Cura’nın oradan geçmesi oldu. Bir süre izledikten sonra Denizli’yi alıp Altay Kulübü’ne götürdü. Mustafa Denizli 14 yaşındaydı. Bir yıl sonra da Altay’ın formasını resmen giydi. 3 bin lira verdiler. Babası arsa aldı. Sezon açılınca A takımına almadılar. Dört ay genç takımda da oynatmadılar. Sene sonunda "Sen okuluna devam et" diye geri postaladılar. Bu başarısızlıktan yılmadı. Sabahları güneş doğmadan kalkıp plajda saatlerce çalışıyordu. 1966’da gidip, "Bir fırsat daha istiyorum" dedi. İşte o ikinci fırsatın sonucu ortada...
AİLESİ: GİRİTLİ BİR AİLEDEN GELİYOR
Kendisini futbola vermesinin nedenlerinden biri, babasının işini sevmemesiydi. Çeşme’de üç kahvesi olan babası, tütüncülük yapardı. Babası Zaimoğlu Mehmet Ali Bey Giritli, annesi Pembe Hanım ise Selanikli. 10 Kasım 1949’da doğan ikinci oğullarına Mustafa adını vermelerinin nedeni Atatürk hayranı olmalarıydı.
ÖZLÜ SÖZLERİ
* Benim egomun benden başkasına zararı yoktur.
* En iyi sistem kazanan sistemdir.
* "İçimizdeki İrlandalılar" neticede bir mesajdı. İçimizdeki İrlandalılar hiç yok olmadı. 10 sene önce de 5 sene önce de vardı. Bugün de var. Bundan sonra da olacak.
* Hayatımda keşke kelimesini kullanmadım. Pişmanlık ifadesi benim hayatımda yoktur. Verdiğim kararların tamamı yanlış da olsa.
* Birlikte yaşamak bir tercihtir, evlenmek bir karar.
* Bu milli takımı zeki bir çocuğa benzetiyorum. Her rakibin imreneceği bir karneye sahip. Baştan aşağı pekiyi.
* Fenerbahçe’ye kırgınlığım yok. En büyük hatam Fenerbahçe’yi şampiyon yapmaktı. Türkiye hataların bedellerinin ödendiği bir ülke değil, başarıların bedellerinin ödendiği bir ülke.
* Atasözlerimiz bile ’Büyük lokma ye, büyük laf etme’ diyor. Hep ortada yani. Ne kokarsın ne bulaşırsın. Biz dedik ki (Kokalım, bulaşırsak da bulaşalım)"
* Kadınlarla ders çıkarmak için birlikte olmazsın. Yaşamak için birlikte olursun.
* Yediğim hançerlerden sonra bilgisayar oyunlarındaki gibi yenilenebiliyorum
KIZLARINA ÇOK DÜŞKÜN
Mustafa Denizli’nin kızları Selin ve Lal, yaşamının en kıymetli iki varlığı. Karar sürecinde de kızlarının rolü öncelikli. Yeni bir karar verince önce onlara sorup, onaylarını alıyor. Zaten Selin ve Lal, bir gölge gibi hemen her an takip ediyorlar babalarını. Selin her maçın 89.dakikasında mesaj atıyor; babası da maç biter bitmez daha röportajlara başlamadan mutlaka arıyor kızlarını. İran’dayken de günde sekiz on kez konuşuyorlardı şimdi de. Araya mesafe girmesi telefon trafiğini azaltmamıştı. Lal, babası ile ilgili düşündüğü sorulduğunda hemen her seferinde aynı yanıtı veriyor; “Gurur”. Başarılı bir babanın kızı olmak güzel bir şey.” Selin de babası gibi futbol terminolojisine katkıda bulunma yeteneğine sahip. Takım taraftarlığı sorulduğunda hep babalarının çalıştırdığı takımı tuttuklarını anlatmak için “Biz futbolun mültecileriyiz” demişti. Önce babaları bir takıma giriyor, sonra onlar da peşinden “Sığınma haklarını” kullanıyorlar. Büyük kızı Selin, İzmirli levanten bir ailenin kızı olan Jüliet ile evliliğinden, küçük kızı Lal ise 14 yıllık birliktelik yaşadığı Çiğdem Kayalı’dan doğma...
İKİNCİ İŞİ OTELCİLİK VE TURİZM
Çeşme, Denizli’nin kendisini en rahat, en mutlu hissettiği yer. Adının önüne konulmasından en çok hoşlandığı sıfat da "Çeşmeli". Zaman zaman Çeşme’ye kaçıp ruhunu dinlendirmekle kalmıyor, futboldan kazandıklarını da çoğunlukla Çeşme’de yatırıma dönüştürüyor. Otelciliğe 25 yıl önce girmişti. Çeşme’deki 30 odalı, Kaptan adlı butik otelini ağabeyinin yönetimine bırakmıştı. İki yıl önce bu oteli, yerine daha büyük bir otel yaptırmak üzere yıktırdı. Açık hava tiyatrosunun yanındaki o arazide 6.5 milyon dolarlık bir yatırımla büyük bir apart otel yükseldi. Dairelerin bir kısmını devre mülk sistemiyle satmayı planladı. Bu kez adını "Captain"e dönüştüreceği oteli de bu yaz açmaya hazırlanıyordu. Ancak ağabeyi İsmail Denizli’yi kaybedince bu sezona yetiştirilemedi. Denizli’nin turizm dışında en çok para yatırdığı alan gayrimenkuller. Elbette çoğunlukla Çeşme’de ve onun dışında İstanbul, Sapanca ve İzmit’te ev ve arsalar alıyor. Parasının bir kısmını da dövizde tutuyor.
EN ÇOK KULLANDIĞI SÖZCÜKLER
Denizli’nin ağzından en sık duyulan sözcükler, "Gayet tabii ki", "Hadise" ve "Yüzde 51". Söyleneni onaylamak istediği zaman "Gayet tabii ki", konu ya da olay gibi sözcükler yerine "hadise" demeyi tercih ediyor. "Yüzde 51" ise "Top yuvarlaktır" deyiminin onun dilindeki hali. En kötü durumda bile "Yüzde 51"lik ihtimalden söz edebiliyor. Dilinden düşürmediği bu sözcükler, en kızgın anında bile yüzünden eksik etmediği tebessüme de denk düşüyor. Amigo Orhan’ın uçarak kafa atmasından sonra ayağa kalkıp gülümseyerek yürüyebilen ender futbol adamlarından biri o. Tatlı, sert ve sakin bir insan. Bir yandan da isyankâr bir tip. Futbol oynadığı günlerde hem kırmızı kart rekortmeniydi, hem de centilmen olarak tanınırdı.
ROL MODELİ: DERWALL’İN ÖĞRENCİSİ
Denizli, Alman hoca Jupp Derwall’in öğrencisi. Futbol kariyerinin ikinci dönemi olan antrenörlüğü Galatasaray’da Derwall’in yardımcısı olarak başladı. 1987’de de teknik direktör oldu ve Galatasaray’ı lig şampiyonu yaptı. Alman hocadan öğrendiklerinden biri de disiplindi. İrandaki futbolcular da en çok onun disiplin anlayışını övüyordu.
DUYGULARI: ÜZÜNTÜLERİNİ KOLAY ATLATAMIYOR
Duygularının etkisinde kalan bir spor adamı Denizli. Mutluluklarını bahar rüzgârları gibi hissediyor, çabucak etkisinden kurtuluyor. Oysa üzüntülerini çabucak atlatamıyor. Kaybedilen bir Sarıyer maçının o kadar etkisinde kalmıştı ki, üzüntüsünden iki gün evden çıkamamıştı. 2000 yılında Fenerbahçe’ye geldiği yıl Portekiz’de oynanan çeyrek finalde hakemin verdiği penaltının etkisinden ise hâlâ kurtulamadı. Zaman zaman o görüntüleri gördüğünde içindeki yara açılıyor, yine üzülüyor. "O penaltı haksızdı" diyor. Merhamet, vicdan ve adalet önem verdiği duygular...
FARUK BİLDİRİCİ / HÜRRİYET PAZAR / 24 MAYIS 2009
