Faruk BİLDİRİCİ / 2 Mart 2024
Akşam gazetesinin, “Matematik ve zeka ağladı” manşeti, Sözcü’nün bir gün önce yayımladığı “Her 10 AKP’liden 4’ü şeriat istiyor” haberiyle alay ediyordu.
Sözcü, Aksoy Araştırma Şirketi’nin araştırmasında "Nasıl bir yönetim biçimi istiyorsunuz" sorusunu yanıtlayanların yüzde 83,2’sinin laiklik, yüzde 16,8’inin ise şeriat düzeni istediğini aktarmıştı. Şeriat isteyenlerin AKP’ye oy verenler içindeki oranı ise yüzde 39’du. Bu oran diğer partilerin seçmenlerinde daha düşüktü.
Akşam’da ise Sözcü'nün haberi için “Ankete göre bu cevabı (şeriat) verenlerin yüzde 39'u son seçimde AK Parti'yi tercih etti. Sözcü gazetesi, bu sonucu her yüz AK Partili'den yüzde 39'u yönetim değişikliği talep ediyormuş gibi 'Her 10 AKP'liden 4'ü şeriat istiyor' diyerek çarpıttı" diyordu. Kısacası, Akşam, araştırmada şeriat istediğini söyleyen AKP'lilerinin oranının daha düşük çıktığını savunuyordu.
Ben de söz konusu haberleri inceledim. Hemen belirteyim, Sözcü’nün 28 Şubat’taki haberi, Akşam’ın yazdığı gibi manşette değil, ilk sayfanın eteğinden yayımlanmıştı. Bu haberde imza yoktu. Akşam’ın Yazı İşleri fark etmemişti ama bu haber daha önce Cumhuriyet’te yayımlanmıştı.
Üstelik Sözcü’nün haberi, Cumhuriyet’te 27 Şubat’ta Nagihan Yılkın imzasıyla çıkan “10 AKP’liden 4’ü ‘şeriat’ dedi” haberinin aynısıydı. Sözcü, Cumhuriyet’in haberini neredeyse sözcüğü sözcüğüne alıntılamış ama kaynak göstermeyerek emeğe saygısızlık yapmıştı.
Sözcü’nün haberinin ilk sayfadaki spotunda “AKP seçmeninin yüzde 39’u şeriat istedi” deniliyordu. Ama iç sayfadaki spottaki “Şeriat özlemi çekenler yüzde 16,8 çıktı. Bunların yüzde 39’unun AKP’li olması dikkat çekti” cümlesi farklıydı. Cumhuriyet’in “10 AKP’liden 4’ü şeriat istiyor” haberindeki “Şeriat yönetimi isteyenlerin genel seçimde verdikleri oylara göre parti sıralaması ise AKP yüzde 39” cümlesi de tereddüt yaratıyordu.
Cumhuriyet'te, Aksoy Araştırma'nın bir değerlendirmesi yer almıyordu ama Aksoy Araştırma’nın Kurucusu Ertan Aksoy, Nagihan Yılkın’ın X’teki haber paylaşımını tekrar paylaşmıştı.
Şirket kurucusuna sordum
Cumhuriyet’in haberinde bir de tablo vardı. Orada anket sorunun tam hali ve yanıt oranları açıkça gözüküyordu. Ben yine de tablonun yorumu ve araştırmayla ilgili bilgi almak için Ertan Aksoy ile görüştüm. Aksoy, “Cumhuriyet ve Sözcü’nün haberinin doğru olduğunu” söyledi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tablonun üstündeki oranlar, Türkiye genelinde laiklik ve şeriattan yana olanların oranlarını gösteriyor. 1067 katılımcıdan yüzde 83,2’si laiklik, yüzde 16,8’i de şeriat istediği yanıtını verdi. Tablonun alt bölümünde ise katılımcıların oy verdikleri partilere göre dağılımları bulunmakta. Buna göre AKP’ye oy verdiğini söyleyenlerin yüzde 61’i laiklikten, yüzde 39’u da şeriattan yana. Bu da Cumhuriyet ve Sözcü’nün haberindeki gibi, yaklaşık olarak 10 AKP’liden 4’ünün şeriat düzeni istediği anlamına geliyor.”
Bu durumda Akşam’ın, Sözcü’ye ve dolaylı olarak Cumhuriyet’e yönelttiği suçlamanın haksız olduğu ortaya çıkıyor. Zaten Akşam’ın haberinde, araştırmaya ilişkin yeni bir bilgiye ulaşılmamış olması dikkat çekiyordu. Aksoy Araştırma ile görüşülmeye de çalışılmamış, sadece Sözcü’deki haber üzerinden yorum yapılmıştı.
Haberciliği, hiç araştırmadan, ilgilisine sormadan yapılabilecek bir faaliyet olarak görmemek gerek. Öyle hafife alınca bu vakadaki gibi yalanlamaya kalkarken siz yanlışa düşülebiliyor.
Şeriat isteyenler artmış
Ayrıca Sözcü'nün haberinin bir eksiği de şeriat isteyenlerde artış olup olmadığı konusunda daha önceki araştırmalara hiç değinilmemesi diyebilirim. Şeriat isteyenlerle ilgili 2015 yılında Müslüman ülkelerde yapılan bir araştırmada, Türkiye’de şeriat yanlılarının oranının yüzde 12 çıktığını anımsatayım. Aksoy Araştırma’nın anketinde ise bu oran Türkiye genelinde yüzde 16,8 çıkıyordu.
Farklı örneklem, soru ve deneklerle yapılan iki araştırmayı elbette birebir kıyaslamak doğru olmaz. Yine de Aksoy Araştırma’nın anketi, son sekiz yıl içerisinde şeriat yanlılarının sayısının arttığı yönünde bir fikir veriyor. Tabii yine de laik düzenden yana olanların büyük çoğunluk olması önemli…
