![]() ![]() ![]() Faruk Bildirici
![]()
KIRLANGIÇ YUVASI / 64 ŞİVE DİYENLER YARGILANSIN Şive dediğin nedir ki? "O" harfinin üzerine fazla bastırıp, sözcükleri biraz yayıp, sonlarını da yutarsın olur biter! Maalesef Türkiye sinemasında, tiyatrosunda, gösteri sanatlarında genel geçer şive taklit formülü bu kadar basit. Özellikle de sinemada yıllardır uygulanır gider bu formül. Aktörler için oynayacağı karakterin Anadolunun hangi kentinden olduğu hemen hiç fark etmez. Çenesini hafif yana kaydırır, lafları yuvarlar yuvarlar gider. Oynadığı karakter, Erzurumluymuş, Antepliymiş ya da Aydınlıymış dikkat bile etmez. Bırakın bir Aydınlı ile Trabzonluyu, komşu iki kent olan Urfa ve Antep’ten iki insanının bile konuştukları Türkçenin birbirine hiç benzemediğini görmezden gelir. Özen göstermeyince de Türkiye insanı, filmlerimizde iki tipe indirgenir; Birincisi İstanbul ağzıyla konuşan beyzadeler. İkincisi ise Anadolu ağzıyla konuşan taşralılar. Sanırsınız ikinci grupta da sadece Urfalılar vardır. Çünkü sanatçılarımızın kullandıkları o garip şive daha çok Urfa ağzını çağrıştırır. Hadi Anadolu’daki şive farklarını tek tipe indirgeyenlerin sanatsal yeteneklerini sorgulamayı bir yana bırakalım. Ama ortada ciddi bir kültürel ve sosyolojik sorun olduğu muhakkak. Bu kolaycılığa kaçanlar, hem Anadolu kentleri arasındaki sosyolojik farklılıklardan habersizler, hem de kültürü hafife alıyorlar. Sonuçta ortaya çıkan tablo, belki birilerini kahkahalarla güldürmeye yarıyor ama gerçekte yaptıkları Anadolu insanını küçümsemekten başka bir şey değil. Evet küçümsüyorlar, aşağılıyorlar... Üstelik şiveleri hor görme anlayışı, hayatımızdaki yerini korumak bir yana giderek yeni boyutlar kazanıyor, daha da yayılıyor. "İkinci Bahar" dizisinde "Şive danışmanı"na başvurulması örneğine bir bakalım.. "Şive danışmanı" Mehmet Ekinci’nin, Antepli ve Urfalı karakterleri oynayan oyunculara şive dersleri vermesi elbette olumlu bir gelişmeydi. Gel gör ki, "danışman" bile kentler arası şive farklarını yeterince ciddiye almıyordu. Ali Haydar Ustayı oynayan Şener Şen’e, oynadığı bütün filmlerde, bütün dizilerde sürekli Urfa ağzıyla konuşmaktan öteye gitmediğini bile bile övgüler düzdü: - Şener Şen, yıllardır doğuyla ilgili filmlerde oynadığı ve bu yörelere çok gittiği için şive dersine ihtiyacı yok." Bu ne demek! "Zaten bütün Doğu’da hep aynı şiveyle konuşulur." İşte eleştirdiğim tam da bu. Bir şive uzmanı bile bu yanlışa düşebiliyor... "İkinci Bahar" dizisiyle ilgili gelişmeler geçen yıl yaşanmıştı. Bu yıl "şive" sorununa bir de "Azerbaycan Türkçesiyle" alay eden haberler eklendi. Neymiş efendim? Kablolu televizyon yayınlarına giren Azerbaycan devlet televizyonunu insanlar komedi filmi gibi izleyip izleyip gülüyorlarmış! Yeni eğlencemiz Azerbaycan televizyonuymuş! Bir kere o televizyonla dalga geçenler, Türkiye’nin Kars, Iğdır gibi kentlerinde Azeri Türkçesini konuşan vatandaşların yaşadığını unutuyorlar. Azerbaycan insanlarıyla birlikte o insanları da aşağılıyorlar. Neden? Çünkü onlar kendileri gibi konuşmuyor, onlar kendilerinden değil! Şimdi de "Kürtçe eğitim talebi"ni içeren dilekçeler nedeniyle şive gündemde. Milyonlarca insanın, Kürtçe ile doğup, Kürtçe konuşarak öldüğü, bu dille destanlar yazıp türküler söylediği Türkiye’de, başta MHP’liler olmak üzere birileri çıkıyor, Kürtçeyi de şive kategorisine sokmaya çalışıyor: - Kürtçeyi bir lisan olarak kabul etmiyorum. Bu mahalli bir şivedir. Sanatçılarının bile şiveleri, insanları alaya alma malzemesi olarak kullandığı bu ülkede siyasilerin "Kürtçe şivedir" demesinin anlamı çok açık. Kürtleri, dillerini, kültürlerini aşağılamak değil mi? Asıl onlar, o çok savundukları 312.maddeden yargılanmalı... Faruk Bildirici / Tempo / 21-27 Şubat 2002
FRENLERİMİZİ BOŞALTIP DÜŞLERİMİZİ ORTALIĞA SALSAK
GONCASI RAFYALI GÜLLER BÜTÜN HÜCRELERİNDE YAŞIYORDU ACIYI HERKESİN NOSTALJİSİ KENDİNE GÜZEL ÇIPLAK BEDENLERİ ŞİİRLE SARMAK ORADA BİR PARK VARDI BAK HELE NELER GELDİ ZELİŞ'İN BAŞINA DOĞURGANLIĞA MI TAPALIM, AFRODİT'E Mİ? ALÇAKÇA İŞLENMEYEN CİNAYET VAR MIDIR HAYATTA? EŞİMİ ÖPERİM ÖPMEM SANA NE BE KADIN! GÜVENLİ LİMANLARA SIĞINMAYI YEĞLEYENLER SIRADAN ÖYKÜLER DE AĞLATIR BIRAK YANINDAKİ ADAM LAF ETSİN BAKKAL DEFTERLERİ NE GÜZELDİ TEK DOLARLIK KALPAZAN OPERASYONU SORGU LABORATUARINDAKİ DANSÖZ NE VOLKANLAR TAŞIRIM İÇİMDE BİLİR MİSİN? ÇOK ŞÜKÜR BENİM OĞLUM KATİL DEĞİL DERİNDİ BALIKÇININ GÖZLERİ ŞAİRİN KOKU ALAMADIĞI VAZİYETTEYİZ YAHU BİR GÜZEL ÜTÜLÜYOR Kİ DONLARIMI SORMA KADERİMİN PATRONU, RUHUMUN KAPTANIYIM TENCERE ELİNDE KELEPÇELEDİLER GENÇ KIZI DAHA NE KÖTÜLÜKLER GÖRECEK SABRİYE NİNE? İLKELER NAZİKTİR HER DAİM SULANMAK İSTER AH O KOCA MEMELİ KADIN! DNA TESTİ YAPIN HÂKİM BEY! İKİ DUDAK ARASINA SIKIŞMIŞ KİMLİKLER ÇIĞLIK ÇIĞLIĞAYDI KUŞLAR SANA KİRPİKLERİMİ BİRİKTİRDİM ALIR MISIN? CUMHURBAŞKANLIĞI FORSUNDA 16 YILDIZIN İŞİ NE? AMAN POPOSUNU PARMAKLAMAYIN! AL YÜZÜĞÜM SENDE KALSIN UÇAN LİDERLER KAÇAN KONGRELER YES DE EMİNE HANIM MÜDÜR BEYE NEDEN GÜNAYDIN DEMEDİN? AŞKIN BİTTİĞİ YERDE BAŞLADI HASTALIK AYI KONSERVE YERSE DÖNECEKSEN DÖN ARTIK VE GÖR OLACAKLARI SEVİŞMEK ERKEĞE ÖDÜLSE KADINA CEZA MI? EN BÜYÜK BAYRAM BİZİM BAYRAM MEĞER SİLAHLAR NE KADAR GEREKSİZ ZERZEVATMIŞ MEDET EY TSE, GETİR ŞU İŞE BİR STANDART SAFLARI SIKLAŞTIRALIM YENİ KAHRAMANLAR GELİYOR ESKİ YOLDAN ÇARŞAFA BÜRÜNMÜŞ PARİSLİ KADININ KIVRAK YÜRÜYÜŞÜ GÜNEŞİN ÜZERİNDE OYNAŞMADIĞI BİNADA OTURAN SİYASETÇİ TÜRK ASKERİNİN KORE YOLCULUĞUNUN ÖYKÜSÜ KÖKLERİNİ BU TOPRAKLARA SALANLAR DA KAÇIYORSA YİNE KANI KANLA YIKAMASANIZ ECEVİT, CALLAGHAN'IN 27 YIL ÖNCEKİ SÖZLERİNİ DE HATIRLASA ASKERLER SORGULANAMAZ DARBECİLER ASLA DOKUNULAMAYAN KAPILARA SIKIŞMIŞ İNSANLIKLAR CAMDAN ÖRÜLMÜŞ SINIRLAR KAFAYI VURUNCA ANLAŞILIR ANCAK DİLERİM AİLE ALBÜMÜM SAHAFLARA DÜŞMEZ OLAĞANLAŞAN OLAĞANÜSTÜLÜKLERE KARŞI AĞLAMA SEANSLARI BİR ERKEĞİN HEDİYELERLE EVRİMİ İSLAMİYETİN CAMİLERE ÇEKİLME VAKTİ GELDİ ÇATTI NE AŞKLAR BİLİRİM GÖRKEMLİ İTİRAFLARA KURBAN GİTMİŞ SANTİMETREKARECİ MEMDUH'UN UYANIK İŞLERİ ÇIPLAKLIK SEVENLER GERÇEKLERİ DE GİYDİRMESELER YA HİSSEDİLEN SICAKLIK VARSA HİSSEDİLEN ENFLASYON NİYE OLMASIN? HANİ ALEVİLER LAİKLİKTEN YANAYDI? BİR KURU GÜL KALMIŞTI ELİNDE ŞİVE DİYENLER YARGILANSIN ESSAH MI YANİ? HERKES ŞEHİT HERKES KAHRAMAN ÇETECİLER BAYRAĞI AŞAĞILADILAR FOTOĞRAF TERÖRDEN GÜÇLÜ OLMASA... ÖNGÖRÜLERİN BEREKETLİ TARLASI KURUDU PKK İLE SAVAŞ KAZANILDI MI Kİ? BAHAR YAĞMURLARINDA YIKANMADAN... CEP TELEFONU HIRSIZI ÇOCUKLAR KOĞUŞUNDA TANRI AŞKINA! BU SİZİN DE ÜLKENİZ! ERDOĞAN'A ÇOK KONUŞMA CEZASI VERİLMELİ KANADALILAŞAN TÜRKÜN VİCDAN AZABINA ÖVGÜ KENDİNİ ÇOĞALTARAK YAŞAMAK YA DA CENAZELER OSMANLI SEVDASINDA DANSÖZÜN YERİ EKRANDA SEVİŞEN TÜRK KIZINI TÜRKLER DESTEKLERSE! KÖTÜLÜKLERİ GÖRMEZDEN GELEREK YOK ETME TANRI BU ÜLKEYİ TESADÜFLERDEN KORUMASIN KENDİ KENTİNDE KAYBOLMAK SANIRSINIZ TARİH BİR OYUNCAK İNSANA YATIRIM YAPMANIN ALBENİSİ ÇINARLAR AYAKTA ÖLÜR GAZETELER DE DERE YATAĞINA EV YAPARSANIZ YIKILIR HEYECAN DA RUTİNLEŞİR SEN HASTALIKLI KORUK GİBİSİN DENİZDEKİ HAYALİ KIRMIZI ÇİZGİ KAVUN KARPUZ MİSALİ SİYASET ÖZKÖK: ÜNİFORMANIN ALTINDAKİ KİŞİLİK NECDET TEKİN: PIRASA PROFESÖRÜ OLUR MU? HÜSAMETTİN ÖZKAN: İKİLİ TEMASLAR UZMANI AHMET VEFİK ALP: UÇUK PROJELER BAŞDANIŞMANI DIŞ GÖREVDEN DÖNEN VEKİL KOYUNLAR OTORİTEYE ÇAKTIRMADAN KARŞI ÇIKAR TAHTERAVALLİDEN İNMENİN ZAMANI GELDİ NABZA GÖRE ŞARKILAR AKIP GİTMEKTEDİR SESSİZ HAYATLAR GURKALAR EMRİNİZDE SAM AMCA TARİHTEN İBRET ALMASI GEREKENLER
|
|
|||||||||||||
© Tüm Hakları Saklıdır. 2019 | fbildirici@hurriyet.com.tr
|